Ευανθία Παπακυριαζή. Η Τρικαλινή « Μάνα των φτωχών »

Δείτε και άλλα θέματα στην ενότητα:
Ευανθία Παπακυριαζή.  Η Τρικαλινή « Μάνα των φτωχών »


Τα ανιδιοτελή φιλάνθρωπα αισθήματα, της Ευανθίας Παπακυριαζή, η μεγάλη – για την εποχή της – μόρφωση σε συνδυασμό με την πραότητα και γλυκύτητα του χαρακτήρα της και τους κοινωνικούς οραματισμούς της και στόχους πρόνοιας προς κάθε άπορο, ανήμπορο και οικονομικά ασθενή συνάνθρωπό της, της έδωσαν το όνομα «Μάνα των φτωχών».



Η Ευανθία Παπακυριαζή ήταν μια γυναίκα με οράματα, κυρίως πρόνοιας, σε μια εποχή όπου η φτώχεια, η ανέχεια, και η πείνα ήταν ριζωμένη στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα αυτής της πόλης. Τότε που η μόρφωση – έστω και η στοιχειώδης – και η κοινωνική πρόνοια θεωρούνταν ως πολυτέλεια.


Και ενώ εκείνη ανήκε στην αστική τάξη των Τρικάλων αφιέρωσε την ζωή της με ζήλο και πάθος στην Φιλανθρωπία.



Εάν εξετάσει κανείς την δράση της Ευανθίας Παπακυριαζή, θα αντιληφθεί ότι κύριοι σκοποί της ήταν τρεις.
Πρώτα απ’ όλα η οικονομική και ταυτόχρονα ψυχολογική στήριξη των αναξιοπαθούντων συνανθρώπων της, η μόρφωση των παιδιών και η πρόνοια των απόρων ασθενών.

Έτσι ίδρυσε στα Τρίκαλα το παράρτημα της Ιματιοθήκης του Παιδιού.

Επίσης από το 1936 και για συνεχόμενες δεκαετίες, υπήρξε η ισόβια πρόεδρος της Χριστιανικής Αδελφότητας Κυριών Τρικάλων «Η Αγία Βαρβάρα» με σκοπούς ευρύτερα φιλανθρωπικούς.
Ήταν πράος χαρακτήρας αλλά αυστηρή όταν έπρεπε να εκτελέσει το έργο της.
Είχε πολύ καλές δημόσιες σχέσεις τόσο με τις Αρχές του τόπου όσο και με υπουργούς αλλά και με στρατιωτικούς στην Αθήνα. Έτσι η Αδελφότητα της «Αγίας Βαρβάρας» επιχορηγούνταν συχνά με οικονομικές δωρεές από Δημόσιους φορείς.

Δεν έπαψε ποτέ να ασχολείται με το Σωματείο «Αγία Βαρβάρα», ακόμη και όταν ήταν πολύ μεγάλη σε ηλικία και άρρωστη.
Οραματίστηκε επίσης την δυνατότητα της στοιχειώδους εκπαίδευσης των παιδιών – στοιχείο αναγκαίο για την περαιτέρω κοινωνική τους πρόοδο – και ίδρυσε την Νυχτερινή Σχολή Αναλφάβητων Παίδων.

Οι ιδιαίτερες ικανότητές της, η μόρφωσή της και η δυναμική του χαρακτήρα της, συστράτευσαν τις εύπορες κυρίες της εποχής και τάχθηκαν στο πλευρό της ακολουθώντας την στο φιλάνθρωπο έργο της.
Χαρακτηριστική είναι η φράση της σημερινής προέδρου του Φιλανθρωπικού Σωματείου «Η Αγία Βαρβάρα» κυρίας Λόλας Κατσανούλη για την σημασία που είχε στον κύκλο των κυριών εκείνης της εποχής το Σωματείο «Η Αγία Βαρβάρα».



«Κάθε χρόνο γίνονταν το τσάι της Αγίας  Βαρβάρας με σκοπό να μαζευτούν χρήματα για τους άπορους, τους ασθενείς και κυρίως τα άπορα παιδιά. Ήταν μεγάλη τιμή για κάθε κυρία των Τρικάλων να λάβει πρόσκληση στο όνομά της για αυτή την συγκέντρωση».

Το σύνολο του έργου της αλλά κυρίως τα δυσμενή κοινωνικά δεδομένα της εποχής κυρίως στην αρχή της δράσης της, την καθιστούν πρωτοπόρα και οραματίστρια.

Η Ευανθία Παπακυριαζή δεν απέκτησε δικά της παιδιά και όλη την τρυφερότητα, γλύκα και ευαισθησία που κρύβει μέσα της κάθε γυναίκα προς την μητρότητα την μετέτρεψε σε αυταπάρνηση για να απαλύνει κυρίως τον πόνο και την φτώχεια των παιδιών των Τρικάλων.



Για αυτό και οι ίδιοι οι ευεργετηθέντες την φώναζαν ΜΑΝΑ. «Η μάνα των φτωχών».

Η κυρία Ευαγγελία Δημητρίου η γυναίκα που πέρασε μαζί της τα τελευταία χρόνια της η Ευανθία Παπακυριαζή λέει με σεβασμό: «Δεν την ξεχνάω ποτέ. Ήταν πολύ μορφωμένη γυναίκα, πολύ καλή και ευγενική. Δεν έδιωχνε ποτέ από το σπίτι της άνθρωπο που χτυπούσε την πόρτα και ζητούσε βοήθεια. Μέσα της ένιωθε παρόλα τα χρόνια της,  ότι μπορούσε να βοηθήσει με κάθε δυνατό τρόπο τους φτωχούς γύρω της.

Αισθάνθηκε εμένα σαν κόρη της και την οικογένειά μου σαν δικιά της. Η ευγένεια του χαρακτήρα της δεν την εγκατέλειψε ποτέ.

Τα παιδιά μου τα υπεραγαπούσε και ονόματα το ένα από αυτά Ευανθία προς τιμήν της».
Η «ματιά» της για την προστασία του παιδιού, ξεπέρασε τα στενά γεωγραφικά όρια, όχι μόνο της μικρής πόλης των Τρικάλων, στα μέσα του εικοστού αιώνα, αλλά και της Ελλάδας, αφού διετέλεσε ως αντιπρόσωπος του Βρετανικού και Καναδικού Οργανισμού Προστασίας του Παιδιού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλο αυτό το φιλάνθρωπο και έργο πρόνοιας, η κυρία Ευανθία Παπακυριαζή, το έπραττε ήσυχα και αθόρυβα.

Για την αφοσίωσή της προς τον συνάνθρωπο παρασημοφορήθηκε και τιμήθηκε από το Υπουργείο Άμυνας, τον Ελληνικό Ερυθρό Στρατό και τον Δήμο Τρικκαίων.


Η καταγωγή

Το πατρικό όνομα της Ευανθίας Παπακυριαζή ήταν Βογιατζή.

Ο πατέρας της κατάγονταν από το Χαλίκι Ασπροποτάμου και ήταν δικηγόρος.

Η μητέρα της κατάγονταν από το Μέτσοβο.


Εκείνη γεννήθηκε στα Τρίκαλα όπου δικηγορούσε ο πατέρας της πριν τις αρχές του εικοστού αιώνα.

Η ταυτότητά της έγραφε 1900 όμως σύμφωνα με μαρτυρίες η γέννησή της ήταν νωρίτερα, διότι όπως εκείνη έλεγε τα πιστοποιητικά της είχαν καεί σε μια πυρκαγιά.
Σπούδασε στο Αρσάκειο Αθηνών από το οποίο αποφοίτησε με Άριστα.

Παντρεύτηκε τον Γεώργιο Παπακυριαζή, στρατιωτικό, ο οποίος ποτέ δεν της απαγόρευσε – παρόλο τις αυστηρές τότε κοινωνικές αρχές που καθόριζαν την θέση της γυναίκας στην κοινωνία και παρόλη την αυστηρή στρατιωτική του θεώρηση – την δράση της.

Την περίοδο της Κατοχής διετέλεσε μέλος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και υπήρξε αντιπρόσωπος αυτού στις φυλακές και στα στρατοδικεία κρατουμένων.
Από το 1936 μέχρι και τον θάνατό της το 1984 προέδρευσε στην Χριστιανική Αδελφότητα Κυριών Τρικάλων «Η Αγία Βαρβάρα» και ενέπνευσε τις κυρίες του Σωματείου προς την ουσιαστική και αθόρυβη φιλανθρωπία.

Ίδρυσε το Παράρτημα Τρικάλων της Ιματιοθήκης του Παιδιού και διετέλεσε πρόεδρος επί σειρά δεκαετιών.
Επίσης από το 1946 και για σειρά δεκαετιών υπήρξε πρόεδρος του Κέντρου Ελληνικής Μέριμνας.

Όπως επίσης από το 1945 και για συνεχείς δεκαετίες προέδρευε στον Οργανισμό Διαθέσεως και Αρωγής Φίλων της Ελλάδας (ΟΔΑΦΕ).
Ανήκε στα ιδρυτικά μέλη (1936) του ΠΙΚΠΑ Τρικάλων και συμμετείχε για πολλά χρόνια στα Διοικητικά Συμβούλια.

Το 1950 ίδρυσε τη Νυκτερινή Σχολή Αναλφάβητων Παίδων.
Από το 1950 και για σειρά δεκαετιών διετέλεσε αντιπρόσωπος του Βρετανικού και Καναδικού Οργανισμού Προστασίας του Παιδιού.

Υπήρξε ακόμη μέλος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και έφερε στο εθελοντικό Σώμα των Αδελφών Νοσοκόμων τον βαθμό της Προϊσταμένης Α΄.

Η Ευανθία Παπακυριαζή ήταν πολύ επικοινωνιακό άτομο, με πολύ καλές δημόσιες σχέσεις. Στις Τοπικές Αρχές, στις Αρχές της Αθήνας και διατηρούσε πολύ καλές σχέσεις με τις κυρίες της Αυλής.
Διοργάνωνε φιλολογικά απογευματινά στο σπίτι της με κυρίες των Αρχών της πόλης αλλά και των Αθηνών.
Είχε πολύ καλό λόγο και καθήλωνε το ακροατήριό της.

Στην δεκαετία του 1960 ιστορική μένει ακόμη η διάλεξή της στο Παλλάς των Τρικάλων με θέμα την κατοχή και τα δυσμενή αποτελέσματά της στις ζωές των ανθρώπων. Η ομιλία της έγινε μέσα σε μια κατάμεστη αίθουσα, παρουσία των Αρχών του τόπου.

Ο δυναμικός της χαρακτήρας, η εξυπνάδα της, η επικοινωνιακή της ευκολία σε συνδυασμό με την ευφράδεια του λόγου της έκαναν τους ιθύνοντες της εποχής στην Αθήνα να την προτείνουν για βουλευτή, στις πρώτες εκλογές που ελάμβαναν μέρος οι γυναίκες στην Ελλάδα!

Η ίδια όμως αρνήθηκε την πρόταση που της έγινε και προτίμησε να ασχοληθεί απρόσκοπτα με το φιλανθρωπικό της έργο, και γενικότερα με την κοινωνική πρόνοια στην πόλη της τα Τρίκαλα.

Όλα τα χρόνια της ζωής της δούλεψε προς αυτή την  κατεύθυνση προκαλώντας έτσι τον θαυμασμό και τον σεβασμό, όχι μόνο των γυναικών αλλά και των ανδρών της εποχής της.
Η Ευανθία Παπακυριαζή, τιμήθηκε για το συνεχές και απρόσκοπτο έργο της, από το Υπουργείο Άμυνας με το παράσημο Εξαίρετων Πράξεων και τον Αργυρό Σταυρό Ευποιοϊας  του Βασιλικού Τάγματος.

Τιμήθηκε ακόμη από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, με το Αργυρό Σταυρό.

Ο Δήμος Τρικκαίων την τίμησε με το Χρυσό Μετάλλιο της πόλης των Τρικάλων.
Τα γραφεία του Σωματείου «Η Αγία Βαρβάρα» επί της οδού Αθ. Διάκου στα Τρίκαλα είναι δωρεά δική της. Σε αυτό ακριβώς το σημείο πριν γίνει η πολυκατοικία – ήταν και το σπίτι όπου διέμενε όλα τα χρόνια στα Τρίκαλα.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής της ζούσε μαζί με τον αδελφό της Αναστάσιο Βογιατζή δικηγόρο.

Η Ευανθία Παπακυριαζή πέθανε σε βαθιά γεράματα στις 26 Ιουλίου 1984.

Σήμερα το «παιδί» της Ευανθίας Παπακυριαζή, το Φιλανθρωπικό Σωματείο «Η Αγία Βαρβάρα» συνεχίζει πάντα με το  ήθος και τις αρχές της, το αθόρυβο φιλάνθρωπο έργο του αναδομημένο βέβαια στα κοινωνικά δεδομένα και ανάγκες της σύγχρονης εποχής μας. Πάντα όμως μέσα από την ουσιαστική και χωρίς τυμπανοκρουσίες εθελοντική και ανιδιοτελή προσφορά προς τον κάθε αναξιοπαθούντα αυτής της πόλης.

Οι «παλιές» κυρίες του Σωματείου θυμούνται και μιλούν για την Ευανθία Παπακυριαζή με σεβασμό.
Δηλώνουν επίσης ότι πολλά παιδιά σπούδασαν και μορφώθηκαν χάρην των προσπαθειών της Ευανθίας Παπακυριαζή.

Λένε μάλιστα ότι κάποια από αυτά αφού σπούδασαν έφυγαν για το εξωτερικό όπου έφτασαν να γίνουν μέχρι καθηγητές Πανεπιστημίου.
Ένα δέος με τύλιξε όταν από τα ίδια τους τα στόματα άκουσα να λένε: «Το σωματείο χρειάζεται και νέες γυναίκες. Με όραμα, με στόχους υψηλούς για ουσιαστική φιλανθρωπία. Οι νέες έχουν και νέες ιδέες, γνωρίζουν φυσικά και περισσότερα πράγματα. Όπως η Ευανθία Παπακυριαζή».

Το μήνυμα;

Μια νέα γυναίκα στο πρώτο τρίτο του εικοστού αιώνα ενέπνευσε άλλες γυναίκες για την πρόνοια και την ουσιαστική φιλανθρωπία.
Τώρα εκείνες πια, στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, ζητούν να εμπνευστούν οι νεότερες για την συνέχιση αυτού του έργου, με γνώμονα το ήθος των παλαιότερων για να κάνουν ίσως περισσότερα άτομα να χαμογελούν έστω για λίγο σε αυτή την πόλη.



Την γυναίκα εκείνη που στήριξε ηθικά και ουσιαστικά τον σύζυγό της καλλιτέχνη Δημήτρη Κατσικογιάννη και δημιούργησε τα έργα, που σήμερα όλοι θαυμάζουμε στο Μουσείο «Δημήτρη και Λέγκως Κατσικογιάννη» στα Τρίκαλα.

Λ.Κ.


Το παρόν αφιέρωμα έγινε από την Λέλα Κατεχάκη και δημοσιεύτηκε στο Τρικαλινό περιοδικό "ΤΡΙΗΜΕΡΟ" στην ενότητα "Ενέπνευσαν" το 2005


Ήταν ένα αφιέρωμα για ανθρώπους, για Τρικαλινούς που ενέπνευσαν τους γύρω τους, που με τον βίο τους, τις πράξεις τους, τις ιδέες τους, την κοινωνική τους δράση, την τέχνη τους, το πείσμα και την υπομονή τους, τις ευεργεσίες τους και τους αγώνες τους, έδωσαν σαφή μηνύματα προσφοράς, προόδου και πολιτισμού σε αυτήν την πόλη.

Save Κράτα το Save

 

 

Επιστροφή