"Στιγμές" από την αποκριά στα Τρίκαλα τον προηγούμενο αιώνα...

Δείτε και άλλα θέματα στην ενότητα:
Η αποκριά στα Τρίκαλα

Χάθηκαν οι μέρες εκείνες που έδιναν ξεχωριστή νότα στην καθημερινότητα κι έκαναν τον κόσμο να ξεχνά τη φτώχεια και τα προβλήματά του...

Με τον ερχομό του τριωδίου όλοι οι Τρικαλινοί, κάθε ηλικίας, έκαναν επισκέψεις στα φιλικά τους σπίτια και πολλές φορές η επίσκεψη κατέληγε σε γλέντι που κρατούσε μέχρι το πρωί.



Με τον ερχομό της Αποκριάς, πρώτη θα έκανε την εμφάνισή της η γκαμήλα, ο αρκουδιάρης με την αρκούδα και το γαϊτανάκι.

Όσο περνούσε η ώρα τόσο πλήθαιναν οι μασκαράδες που κατέφθαναν απ' όλες τις γειτονιές διαβάζουμε στο βιβλίο του Νεκτάριου Κατσόγιαννου "Τωρινά και περασμένα"  

Και τι δεν αντίκριζε κανείς! Χοντζάδες, αρλεκίνους, παπάδες, τσολιάδες, πιερότους, νύφες, γαμπρούς, μασκαράδες με κρεμμύδια, ρόκες, ακόμα ομοιώματα κρεβατιού νοσοκομείου με άρρωστο να τον κάνουν κλύσμα και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς.

Το πρώτο σχόλιο από την απελευθέρωση (1881), για τις Αποκριές το βρίσκουμε στην εφημερίδα "Οι Εργάται" (Φεβρουάριος 1884)

"Αι απόκρεω φέτος εν Τρικκάλοις ήσαν εκτάκτως ζωηραί Την τελευταίαν ιδίως Κυριακήν η κίνησις ήτο μεγάλη πλείστοι δε προσωποιδοφόροι διέτρεχον τας οδούς.

Την νύκτα επίσης επικράτησε γενική ενθυμία, και παντού ήκουε τις όργανα και άσματα και φωνάς ενθύμους, πολλούς δε εύρε διασκεδάζοντας ακόμα ο ήλιος της Δευτέρας".




ΑΠΟΚΡΙΑ ΣΤΑ ΤΡΙΚΚΑΛΑ
Αρχές του 1900


Για το διαφορετικό χρώμα που επικρατούσε τις ημέρες της Αποκριάς, εδώ και έναν αιώνα, κάνει λόγο το πρόγραμμα που είχαν καταρτίσει οι Τρικαλινοί σύλλογοι.



Το παραθέτουμε όπως ακριβώς δημοσιεύθηκε στο φύλλο της εφ. Αναγέννησις στις 16.2.1902.

Δεν έλειπαν ορισμένες φορές οι παρεξηγήσεις, τα γρονθοκοπήματα, ακόμα και τα μαχαιρώματα.

 Στο παρακάτω σχόλιο μιας εφημερίδας, στις αρχές τον αιώνα, μεταξύ των άλλων αναφέρεται ότι τώρα οι Αποκριές γίνονται ήσύχα και ότι αυτό είναι δείγμα της απελευθερώσεως των ηθών:

"Δεν δύναται τις να είπη ότι εορτάσθη πομποδώς αι Απόκρεω εφέτος, τα... εις την μη διοργάνωσιν διασκεδάσεων συντελέσαντος και τον επικρατήσαντος βροχερού καιρού.

Εν τοσούτω είναι ευχαριστοτάτη η παρατήρησις ότι πάντες όσοι διασκέδασαν με ησυχίαν, με τάξιν, χωρίς να ενοχλήσουν κανένα, χωρίς καυγάδες, χωρίς μαχαιρώματα, χωρίς αίματα.

Είναι τούτο τρανόν και ασφαλές δείγμα της ελευθερώσεως των ηθών και της εισόδου του σεβασμού της κοινής ησυχίας εις τας μικροτέρας ιδία κοινωνικάς τάξεις αι οποίαι άλλωστε και γλεντούν περισσότερον και αφελέστερον."

Αποκόμματα τοπικών εφημερίδων
Αρχές του προηγούμενου αιώνα



ΘΑΡΡΟΣ των Τρικκάλων 16/2/1902




Η Ασκληπιού στέναζε από τον πολύ κόσμο, το άφθονο κομφετί και τις σερπαντίνες δεξιά και αριστερά τον δρόμου πολύχρωμα κομφετί πωλούνταν από μικροπωλητές μέσα από μεγάλους σάκους, που ήταν στην άκρη τον πεζοδρομίου.



ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΣ των Τρικάλων 16/2/1902




Αλλοίμονο σε όσους ξεχάστηκαν με το στόμα ανοιχτό, ιδίως στα κορίτσια, διότι δέχονταν χούφτες - χούφτες το κομφετί από τους άλλους.

Ο ΚΑΡΝΑΒΑΛΛΟΣ ΕΝ ΤΡΙΚΚΑΛΟΙΣ
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1902
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΣ






Δεν έλειπαν και οι λουκατζαραίοι που με μεγάλα κουδούνια κρεμασμένα στη μέση τους χαλούσαν τον κόσμο με το θόρυβο.



Όμορφο σκηνικό από τις προπολεμικές Αποκριές. (φ. 1926, αρχείο τον Σ. Τραγανίτη).


Τα τρία καφενεδάκια τον σταθμού και οι "Ακακίες" είχαν την τιμητική τους, αφού κατακλύζονταν από τους πολλούς μασκαράδες που έφταναν εκεί.

Οι λαικές ορχήστρες, με τα δημοτικά τραγούδια και το κλαρίνο, χαλούσαν κόσμο μέχρι τις απογευματινές ώρες.

Η χαρά και το γλέντι, πολλές φορές συνεχίζονταν με συνοδεία κλαρίνου στη Μπάρα και γύρω από τον Άγιο Αθανάσιο.

Το καφενεδάκι τον Ψημένου (Κονδύλη - Φιλίππου Β') και το εξοχικό "Παυσίλυπο" (οδός Σολωμού, πλησίον τον Ο.Τ.Ε.) κατακλύζονταν τώρα από πάμπολλους μασκαράδες, ιδίως Σαμαριναίους, για να χορέψουν και να γλεντήσουν μέχρι το σούρουπο.

 Τρικαλινοί την Καθαρή Δευτέρα φωτογραφίζονται σε διπλόκαρο (φωτο 1959)

Στα σπίτια, πέρα από τα πολλά νηστίσιμα, προσφερόταν και ο πατροπαράδοτος σκληρός σουσαμένιος χαλβάς, που τον προτιμούσαν περισσότερο οι πιτσιρικάδες επειδή ήθελε γερά δόντια και δυνατά σαγόνια.

Ένα από τα γνωστά παιχνίδια ήταν η λεγόμενη χάσκα: Ο σκληρός χαλβάς, κρεμασμένος από ένα σχοινί, πηγαινοερχόταν σαν εκκρεμές από στόμα σε στόμα, ώσπόυ να τον αρπάξει κάποιος με τα δόντια του. Από τη μεγάλη του, όμως, προσπάθεια το πρόσωπό τον πασαλειφόταν με χαλβά και αυτή η εικόνα δημιουργούσε πολύ γέλιο σε όσους συμμετείχαν στη χάσκα.





Άλλη μία εικόνα με νεαρές Τρικαλινές τις ημέρες της Αποκριάς.
(φ. 1937, αρχείο του Σ. Τραγανίτη).



Η από της εσπέρας αρξαμένη βροχή με τα μικρά διαλείμματα της Κυριακής, την ημέραν αυτήν κατά την οποίαν ο κόσμος επερίμενε να εκχυθή εις διασκεδάσεις και λησμονήσει προς στιγμή τας βασικάς μέριμνας

Ο ουρανός ηθέλησε να δειχθή σκληρός και απειλητικός όπως ήτο αντί να σκορπίση καλωσύνην και θαλπωρήν εξαπέλειε βροχήν η οποία επανέφερε την φοβεράν λάσπην, την τόσον απεχθή και τόσον ανεπιθύμητον



Νεαρές Τρικαλινές με αποκριάτικες στολές. (φ. 1940 αρχείο Ρορώς Τσαπάλα)


Μεγάλα γλέντια και ξεφαντώματα τις ημέρες αυτές γίνονταν αμέσως μετά την κατοχή, και ορισμένες φορές σου θύμιζαν προπολεμικά χρόνια.

Η Ασκληπιού, βέβαια, ήταν το επίκεντρο όλων των μασκαράδων και ο τόπος που γινόταν χαρτοπόλεμος μεταξύ των νεαρών.

"Το αποκορύφωμα θα είναι το βράδυ στην βόλτα, που χαρτοπόλεμος θα δοθεί σε μεγάλη έκταση μεταξύ αρρένων και Θηλέων.

Πρωτοτυπία παρουσίασε και ο χορός των Περιβολιωτών που δόθηκε στην ταβέρνα "Ο ΓΟΥΛΗΣ" με λαϊκά όργανα και δημοτικούς χορούς. (Τρικαλινά Νέα, φ. 7.3.1965).

Η Στρατιωτική Λέσχη είχε τα σκήπτρα στις αποκριάτικες διασκεδάσεις για πολλούς Τρικαλινούς.

Όλα αυτά άρχισαν να ξεφτίσουν στις αρχές της δεκαετίας του 1970-1980.

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Νεκτάριου Κατσόγιαννου "Τωρινά και περασμένα" 

 Επιμέλεια: fatsimare.gr

 

 

Επιστροφή