Άρθρο του Αχιλλέα Γρ. Καρανάσιου που δημοσιεύτηκε στα "Θεσσαλικά Χρονικά" μέσα της 10ετίας του '60

- Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία των Θεσσαλών, 1965
 

*(Η αντιγραφή έγινε από πολυτονικό αρχείο με διορθώσεις για την προσαρμογή του στο μονοτονικό)


Η Θεσσαλία, επειδή ανέκαθεν αποτελούσε ένα απέραντο σιτοβολώνα, διήγειρε τη βουλιμία σωρείας πεινασμένων και διψασμένων στιφών, τα οποία εκινούντο από όλες τις κατευθύνσεις, κατελάμβαναν και λεηλατούσαν ολόκληρη την έκταση αυτής ή και μία μόνο περιοχή.

Έτσι από τα προχριστιανικά χρόνια κατακτήθηκε, λεηλατήθηκε και καταστράφηκε, από το Φίλιππο της Μακεδονίας, από τους Ρωμαίους, Αθαμάνες, τον Ιούλιο Καίσαρα, τους Γότθους, Σλαύους, Σαρακηνούς, Βουλγάρους, Καταλανούς, Σέρβους, Βλάχους κ. α., μέχρις ότου το 1420 μ. X. κυριεύεται οριστικά από τον Τούρκο Στρατάρχη Τουραχάν.


Υπό την κυριαρχίαν των Τούρκων η Θεσσαλία παρέμεινε επί 461 χρόνια συνεχή, δηλαδή μέχρι το 1881, οπότε ελευθερώθηκε υστέρα από απόφαση του Βερολινείου συνεδρίου το 1881, επί πρωθυπουργίας του αειμνήστου Κουμουνδούρου.


Οι βαρείες αλυσσίδες της σκλαβιάς και της δουλείας, ήταν πολύ φυσικό να αναστείλουν κάθε πνευματική, καλλιτεχνική, τουριστική εκδήλωση και κίνηση.





ΑΧΙΛΛΕΥΣ  ΓΡ.  ΚΑΡΑΝΑΣΙΟΣ

Εγεννήθη τον Μάρτιον του 1904 και επεράτωσε τας Γυμνασιακάς του σπουδάς εις Τρίκκαλα το 1922.




Επί διετίαν εφοίτησε εις την Νομικήν Σχολήν του Πανεπιστημίου Αθηνών και κατόπιν μετεγράφη εις την Οδοντιατρικήν, εξ ης απεφοίτησε με βαθμόν Λίαν Καλώς.

Εις Λάρισαν ανέπτυξε μεγάλην και ασυνήθη εκπολιτιστικήν κίνησιν μέσω του « Ομίλου Εκδρομέων Λαρίσης» κατ’ αρχάς και μετέπειτα διά του « Ομίλου Διανοουμένων και Φιλοτέχνων Λαρίσης» μετέχων μεταξύ των κυρίων Ιδρυτών αύτού.

Ό Ομιλος ούτος εξέδωκε τότε και το θαυμάσιον περιοδικόν «Θεσσαλικά Γράμματα».

Εις Τρίκαλα ίδρυσε τον «Εκδρομικόν και Μορφωτικόν 'Ομιλον Τρικάλων-ΕΜΟΤ» του όποιου τυγχάνει Πρόεδρος και ψυχή επί 17 συνεχή έτη και δι’ αυτού εκδίδει από του έτους 1947 το γνωστόν εις το πανελλήνιον περιοδικόν «Μετέωρα», το οποιον εκδίδεται και ήδη.

Επίσης είναι ήδη Γεν. Γραμματεύς της «Τοπικής Επιτροπής Τουρισμού Τρικάλων-Καλαμπάκας» και του «Ροταριανού 'Ομίλου Τρικάλων» και μεταξύ των ιδρυτών της «Φιλάρχαιου Εταιρείας Τρίκκης».

Είναι μέλος του «Συνδέσμου Ελλήνων Λογοτεχνών» και της «Ένώσεως Ελλήνων Συγγραφέων και Δημοσιογράφων Τουρισμού».

Εξέδωσε το βιβλίον του «Παληά Πνευματικά Τρίκαλα».




ΑΧΙΛΛΕΩΣ ΓΡ. ΚΑΡΑΝΑΣΙΟΥ
Προέδρου του Ε.Μ.Ο.Τ.

Ο τουρισμός ιδίως, ήταν εντελώς άγνωστος την εποχή εκείνη και μόνο ολίγοι ξένοι περιηγηταί, όπως οι Γάλλοι Φραγκίσκος Γιουκεβίλ (1800) και Λέον Έζέ (1831-1922), ο Γερμανός γεωγράφος Αλφρέδος Φίλιππσον (1887-1928) κ. α., μπόρεσαν να περιηγηθούν τη Θεσσαλία και να περιγράφουν ορισμένα γεγονότα και εντυπώσεις και διάφορα στοιχεία γι’ αυτήν.


Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους, η περιήγηση στη Θεσσαλία, άρχισε σιγά-σιγά από μεμονωμένα άτομα η από ομάδες συγγενικές, φιλικές, από κυνηγούς κ.λ.π.

Ιδίως διωργανούντο εκδρομές για κορυφές βουνών η για κατ’ εξοχήν ειδυλλιακά τοπία, οι όποιες συνδυάζονταν με τον απαραίτητο οβελία, με πίττες, με κοκορέτσια, κεμπάπια και την απαραίτητη τραμουντζάνα...


Το είδος αυτό των εκδρομών και ορειβασιών, ήταν ο πρόδρομος του Ελληνικού τουρισμού, όπως σιγά-σιγά εξελίχθηκε μέχρι σήμερα και έως ότου στη γειτονική Λάρισα ιδρύεται το πρώτο οργανωμένο Θεσσαλικό εκδρομικό σωματείο υπό την επωνυμία «Όμιλος’Εκδρομέων Λαρίσης» το 1924.


Ακολουθεί η σύσταση του Τμήματος Βόλου του «Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου» και του «Πανός» Βόλου, ενώ στα Τρίκαλα ιδρύονταν αργότερα το Τμήμα του «Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου» και η «Ένωσις Φιλομούσων και Εκδρομέων Τρικάλων».

Μετά παρέλευση χρόνων, ακολουθεί η ίδρυση στη Λάρισα των εκδρομικών συλλόγων «Οικογενειακός Εκδρομικός 'Όμιλος», Τμήμα του Ε.Ο.Σ., ΜΕΣΛ «Αριστεύς», «Ομίλου Φυσιολατρών» τμήματος «Υπαιθρίου Ζωής», στο Βόλο της Νέας Ζωής», στην Καρδίτσα του «Εκδρομικού Ομίλου» τμήματα της Περιηγητικής σε όλες τις Θεσσαλικές πόλεις κ.λ.π.



Τα χρονικά περιθώρια πού μας δόθηκαν για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου, δεν επιτρέπουν ευρύτερη ανασκόπηση και πιο ενδελεχή έρευνα σε Πανθεσσαλική κλίμακα, για το ιστορικό της εξελίξεως του τουρισμού σε κάθε Θεσσαλική περίοδο, πού άλλως τε δεν είναι δυνατό να γνωρίζη κανένας σε λεπτομερειακή προβολή, γι’ αυτό και θα περιορισθούμε στον Τρικαλινό περίγυρο.




'Η ίδρυση του τμήματος Τρικάλων του Ε.Ο.Σ. το 1928 περίπου, από φιλοπρόοδους νέους, είχε πραγματικά ανταποκριθή στα δεδομένα τής αληθινής ορειβατικής κινήσεως, ενώ η ίδρυση της Ε.Φ.Ε.Τ. είχε ως σκοπούς, εκτός του εκδρομισμού, και την καλλιέργεια της μουσικής, της ψυχαγωγίας κ.κ.π.


Το 1945 ιδρύεται με πρωτοβουλία του υποφαινομένου ο «Εκδρομικός Μορφωτικός Όμιλος Τρικάλων-ΕΜΟΤ» με βάσεις όλα τα σύγχρονα δεδομένα και αντιλήψεις του πραγματικού εκδρομισμού και της ορειβασίας, αλλά και πνευματικών, καλλιτεχνικών και γενικώτερα εκπολιτιστικών εκδηλώσεων, χωρίς τις όποιες δεν είναι δυνατό να ζήση ένας σύλλογος καθαρά εκδρομικός στην Ελληνική επαρχία, όπου επικρατούν ιδιότυπες συνθήκες και πού αποτελούν καθολικό αίτημα του εκεί πληθυσμού.



Μέχρι σήμερα ο ΕΜΟΤ έχει πραγματοποιήσει 475 εκδρομές, πεζοπορίες και ορειβασίες, 64 διαλέξεις, 15 συναυλίες, 8 αθλητικούς αγώνες «Χατζηπέτρεια», 50 χορευτικές βραδιές με καλλιτεχνικό περιεχόμενο, 16 εκθέσεις Καλών Τεχνών, έκδοση του γνωστού περιοδικού του «Μετέωρα» από το 1947, φιλολογικά μνημόσυνα Κωστή Παλαμά, Γρηγόρη Ξενοπούλου και Τρικαλινών ανθρώπων των Γραμμάτων και Τεχνών, 2 θεατρικές παραστάσεις, 4 μορφωτικές κινηματογραφικές προβολές, εξέδωκε και εκυκλοφόρησε δύο φορές Οδηγό τουριστών Δυτικής Θεσσαλίας, διοργάνωσε το Α' εκδρομικό συνέδριο στα Τρίκαλα το 1961 και το «Πανελλήνιο Φυσιολατρικό Μνημόσυνο» στο Βελεστίνο το 1953, ίδρυσε το 1951 την «Ένωση Εκδρομικών Σωματείων Θεσσαλίας» ανήγειρε Ορειβατικό Καταφύγιο στον Κόζιακα σε υψόμετρο 1738 μέτρα, εικονοστάσιο βυζαντινού ρυθμού προς τιμή του Αγίου Βησσαρίωνα στην Πύλη και την προτομή του εθνικού ηρώα και Στρατηγού τής Ελληνικής και Θεσσαλικής επαναστάσεως Χριστοδούλου Χατζηπέτρου στα Τρίκαλα και στην Καλαμπάκα κλπ., κλπ.



Τα τουριστικά θεσσαλικά ενδιαφέροντα, συγκεντρώνονται στα όμορφα και δασωμένα θεσσαλικά βουνά, στις ειδυλλιακές παραλίες, στα θρυλικά Μετέωρα, στην κοιλάδα των Τεμπών, στους αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους, στα άπειρα θεσσαλικά Μοναστήρια, στα ειδυλλιακά τοπία, στις πόλεις και στα χωριά κλπ.


Για την αξιοποίηση της Θεσσαλίας από τουριστικής πλευράς, μεταξύ των άλλων, θα έπρεπε να προωθηθούν και τα εξής, κατά την γνώμη μας, ζητήματα:

1) Να γίνουν δρόμοι πραγματικοί και να τελειοποιηθούν
αυτοί πού υπάρχουν σήμερα, προς κάθε ενδιαφέρουσα κατεύθυνση,
ώστε να εξασφαλισθή η ασφαλής κίνηση καθ' όλες τις εποχές του χρόνου.

2) Οι συγκοινωνίες να εκτελούνται από συγχρονισμένα
αυτοκίνητα, με πυκνά δρομολόγια, με τους προβλεπομένους
επιβάτες και τιμές εισιτηρίων προσιτές εις όλους.

3) Να ανεγερθούν παντού συγχρονισμένα ξενοδοχεία
ύπνου, μοτέλ και τουριστικά περίπτερα και να οργανωθή
σε ευρεία κλίμακα το «Ξενοδοχείο του Χωριού». Επίσης
να ευπρεπισθούν τα υπάρχοντα ξενοδοχεία ύπνου και εστιατόρια
και να παταχθή αμείλικτα η παρατηρουμένη αισχροκέρδεια
σε βάρος των τουριστών.

4) Να γίνουν συστηματικές ανασκαφές σε όλους τους
αρχαιολογικούς χώρους της Θεσσαλίας, για να έλθουν
στο φως πολύτιμοι αρχαιολογικοί θησαυροί, οι όποιοι θα
τονώσουν σε αφάνταστο βαθμό την τουριστική κίνηση προς
αυτή ξένων και Ελλήνων περιηγητών.

5) Να ανεγερθούν συγχρονισμένα μουσεία σε πόλεις
και κωμοπόλεις της Θεσσαλίας, στα όποια να συγκεντρωθούν
όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα και να διορισθούν
έφοροι αρχαιοτήτων στις τέσσαρες πρωτεύουσες των Νομών
της Θεσσαλίας.

6) Να φυτευθούν δενδροστοιχίες στις κυριώτερες οδικές
αρτηρίες της Θεσσαλίας, αν μη σε όλες, και να συμπληρωθούν
οι υπάρχουσες, γιατί προσδίδουν μια ξεχωριστή
μεγαλοπρέπεια και γραφικότητα σ’ αυτές.

7) Πρέπει να καταβληθή κάθε δυνατή φροντίδα, να δια-
φυλαχθούν τα εναπομείναντα από το αλύπητο τσεκούρι
των υλοτόμων δάση, τα όποια Αποτελούν πολύτιμο διάκοσμο
και στοιχείο πού κοσμεί τα βουνά μας και τις πεδιάδες.
Η βουλιμία των δασεμπόρων, ξυλεμπόρων, προέδρων Κοινοτήτων
κ.α., έχει υπερβή κάθε νοητό όριο, γι’ αυτό επιβάλλεται
να περιορισθή ή εντατική αυτή υλοτομία των
δασών μας και να γίνουν σε ευρεία κλίμακα Αναδασώσεις.

8) Να εκτυπωθούν σύντομοι μα περιεκτικοί οδηγοί όλων
των θεσσαλικών διαμερισμάτων διά τους τουρίστες, με
όλα τα Απαραίτητα τουριστικά, Αρχαιολογικά, ιστορικά,
λαογραφικά και άλλα στοιχεία, για την εύκολη, σύντομη
και πλήρη κατατόπιση αυτών.

9) Να εκδοθούν επίσης λευκώματα κάθε περιοχής, με
φωτογραφίες καλλιτεχνικές και επεξηγήσεις κάθε ενδιαφέροντος
θεσσαλικού χώρου, για την ευρεία προπαγάνδιση μεταξύ των τουριστών
του θεσσαλικού χώρου.

10) Να γίνουν επίμονες και συνεχείς παραστάσεις στον
«Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού», να περιλαμβάνη και
τη Θεσσαλία στο πρόγραμμα τουριστικών έργων και στην
ευρεία διαφήμιση πού κάμει με σωρεία πολυχρώμων εντύπων
και άλλων μέσων για τη χώρα μας, γιατί μέχρι τώρα,
ατυχώς, μας Αγνοεί.

11) Οι στήλες του θεσσαλικού τύπου, πρέπει ν’ αποτελέσουν
την πρωτοπορία της σταυροφορίας για την ευρύτερη
τουριστική αξιοποίηση και προβολή του ωραίου
θεσσαλικού χώρου.


12) Να επιδιωχθή με όλα τα δυνατά μέσα και τρόπους,
η τουριστική αγωγή των Θεσσαλών, ιδίως της υπαίθρου,
για ν’ ανταποκρίνονται στη λεπτή αποστολή της
προσελκύσεως, της εξυπηρετήσεως και της συγκρατήσεως
του τουριστικού ρεύματος.



Αυτά σε σύντομες και γενικές γραμμές νομίζω πώς είναι τα κυριώτερα τουριστικά ζητήματα πού αφορούν τη Θεσσαλία μας.

Θα συνεχίσω τώρα με τη σύντομη έκθεση της πνευματικής και καλλιτεχνικής κινήσεως στην πόλη μας, από την Απελευθέρωσή της από τους Τούρκους.

Όταν τις πρωινές ώρες της 22 Αυγούστου 1881, τμήματα του Ελληνικού Στρατού υπό τη διοίκηση του Έλληνα αξιωματικού Σκαρλάτου Σούτσου από την κατεύθυνση της οδού Λαρίσης, έμπαινε στην πόλη των Τρικάλων και κατευθύνονταν προς το Μητροπολιτικό ναό της Αγίας Επισκέψεως για την καθιερωμένη δοξολογία, ο Ηπειρώτης Χρίστος Χριστοβασίλης, με φλογερό ενθουσιασμό, απήγγειλε μέσα στην εκκλησία ένα ποίημά του από 186 στίχους δεκαπεντασύλλαβους, υπό τον τίτλο «Στ’ Αδέλφια μας».

Ο ποιητής, κυνηγημένος από τους αιμοσταγείς τυράννους της Ηπείρου Τούρκους, ζούσε στα κτήματα της Λαζαρίνας, όπου ο θείος του Σπυράκης, ήταν διαχειριστής αυτών.

Εδώ άρχισε για πρώτη φορά να γράφη πεζά και έμμετρα έργα του.

Ο Χριστοβασίλης με την Απαγγελία του αυτή, ήταν ο πρωτοπόρος της πνευματικής αφυπνίσεως του τόπου μας, ύστερα από πέντε σχεδόν αιώνες σκοταδισμό, υπό τον ζυγό των Τούρκων.

Την πνευματική αυτή εξόρμηση, συνεχίζουν σε συνέχεια άλλοι πνευματικοί άνθρωποι, μεταξύ των οποίων οι Αείμνηστοι Κώστας Βλιτσάκης, Θεόδωρος Χατζηγώγος, Θανάσης Παπανικολάου, Δημήτριος Φωτάκης, Γεώργιος Χατζηγώγος, Στέλιος Ραδινός, Φίλιππος Χριστοδήμος, Γεώργιος Αναγνωστιάδης κ.α., με την έκδοση βιβλίων, με διαλέξεις και άλλες ομιλίες, με συγκεντρώσεις μουσικές και φιλολογικές κλπ.


Συνεχισταί της προσπάθειας εκείνων είναι οι Αλέκος Κουσκολέκας, Γεώρ. Αργυρόπουλος (Κλαύδιος Μαρκίνας), Βασίλης Βήκας, Γιάννης Παπασωτηρίου, Λεωνίδας Κλειδωνόπουλος, Γιάννης Φίτσιος - Τρίκκης, Αλέκος Χατζηγάκης, Νίκος Πίχτος, Αλέκος Μάντζαρης, Λεωνίδας Μπατόλας και οι νεώτεροι Νίκος και Ρίτα Παππά, Χρίστος Τσαπάλας, Τάκης Μπαμπαρέκος, Νίκος Μπούρας, Μίμης Νακόπουλος, Κίτσιος και Ηρακλής Παππάς κ.α.

Αξιόλογο ρόλο στην αναβίωση και δημιουργία πνευματικής ζωής στα Τρίκαλα μετά την απελευθέρωση, έπαιξε κι’ ο τύπος, από τις στήλες του όποιου διοχετεύονταν στο κοινό μας, ή πνευματική εργασία των ανθρώπων πού έγραφαν.

Από όσες πηγές μπορέσαμε να πληροφορηθούμε σχετικά, εξακριβώσαμε πώς πρώτη εφημερίδα που κυκλοφόρησε στα Τρίκαλα μετά την αποχώρηση των κατακτητών το 1881, ήταν εβδομαδιαία «Πίνδος» του Ζήρα.

Έπειτα εξεδόθη ο «Νέος Αγών» του Μηλιγγιώτη, η «Τρίκκη» των Τελούμενου και Ζούμπου, ο «Ληθαίος» του Λούκα, η «Θύελλα» και ίσως και άλλες ακόμα εφημερίδες, έως ότου το 1893 εκυκλοφόρησε η εβδομαδιαία «Αναγέννησις» από τον αείμνηστο Γιάννη Θεοδωρόπουλο και τον Οκτώβρη του 1908 το εβδομαδιαίο «Θάρρος» από τον Λεωνίδα Κλειδωνόπουλο.

Οι δυό τελευταίες εφημερίδες αργότερα καθιέρωσαν καθημερινή έκδοση.


Επίσης το 1911 βγήκαν οι σατιρικές εφημερίδες «Σάντεκλερ», «Μεφιστοφελής» και «Τέτοιος Πάντοιος» του Γεώργου Λίτσα, το 1912 ο «Σατανάς» του Βαγγέλη Ευαγγέλου και το 1914 ο «Επόπτης» του Γιάννη Μπραχάλα.


Ακολουθεί το 1919 η ημερησία πολιτική εφημερίδα «Τηλέγραφος» του Ραδινού, ο «Ατρόμητος» των Αμδάρη και Παπανικολάου, το 1929 ο «Τοπικός Αγών» των Ζαχαρώδη - Φίτσιου και Τέγου, το 1926 ο «Αγών» των Κώστα Ζέριγγα και Κλεάρ. Κύρκου, το 1928 το μηνιαίο περιοδικό «Ένωσις Γεωπόνων» του Δημ. Κασσίμη και το 15θήμερο περιοδικό «Τρικκαλινή Επιθεώρησις» των Γιάννη Ιακωβάκη και Νίκου Μπούρα, το 1931 η «Νέα Φωνή» του Κλεάρ. Κύρκου, το 1932 το «Φως» του Ιωάν. Τέκου, το 1932 η σατιρική «Κόκκορας και Ρωμηός» του Δημ. Παπαγιαννάκου, το 1931 το 15θήμερο περιοδικό « Ή Επαρχία» των Νίκου Παππά και Νίκου Μπούρα, το 1933 η εβδομαδιαία «Αγροτική Σημαία», το 1935 το μηνιαίο περιοδικό «Μέλισσα» του Προκ. Νίκολη, το 1943 το περιοδικό «Μαθητική Διάπλασις», το 1944 η «Δημοκρατική Ελπίς» του Νάκη Νακόπουλου, το 1945 η σατιρική «Κοτσομπολιό» του Κίτσιου Παππά, το 1945 η εβδομαδιαία « Έλευθέρα Γνώμη» η οποία από του 1951 καθιέρωσε ημερησία έκδοση, υπό την διεύθυνση των Τάκη Κουτσαμπελούλη, Βασίλη Βουτσελά και Άλέκου Κορδαλή, το 1947 εκδίδεται το διμηνιαίο περιοδικό του ΕΜΟΤ «Μετέωρα» το όποιο για πρώτη φορά εκδόθηκε το 1907 από το Θ. Χατζηγώγο, το 1952 η μηνιαία μαθητική εφημερίδα «Μαθητική Σκέψις», το 1954 η εβδομαδιαία εφημερίδα «Πρόοδος» του Γιάννη Λίβερη, το 1956 τα «Γεωργικά Νέα» της Διευθύνσεως Γεωργίας, το 1955 η «Μαθητική Ζωή» του Λυκείου Γεωρ. Τσιλιμίγκα και τον ’Οκτώβριο 1961 η 15θήμερη εφημερίδα «Τρικαλινόν Βήμα» υπό τη διεύθυνση του υποφαινομένου.

Η εποχή μεταξύ των χρόνων 1900- 1910 περίπου στα Τρίκαλα, ήταν ή πιο εκφραστική και αποδοτική σε μουσικό - φιλολογικές βραδιές και εκδηλώσεις, στις όποιες πρωτοστατούσαν τα προοδευτικά σπίτια, τα όποια απέφευγαν το διαχωρισμό του πληθυσμού σε τάξεις, αλλά τον συνένωναν σε μια μεγάλη οικογένεια, στην οποία διοχέτευαν με ανιδιοτέλεια και καλωσύνη τον πολιτισμό, τη μόρφωση, τη μάθηση και την αγάπη προς τις Καλές Τέχνες.


Ή μουσική ιδίως ήταν το είδος της επιδόσεως, της ολότητας σχεδόν του Τρικαλινού λαού δεν υπήρχε Τρικαλινός πού να μη έπαιζε κάποιο μουσικό όργανο η να μη τραγουδάη.

Οι μανδολινάτες και οι καντάδες στους σεληνοφώτιστους δρόμους της πόλης μας, την εποχή εκείνη, ήταν κάτι το συνυφασμένο με τε ζωή μας.

Η δράση αυτή των πρωτοπόρων καλών οικογενειών του τόπου μας, ήταν εκείνη πού δημιούργησε μουσική και πνευματική παράδοση στα Τρίκαλα.

Οι οικογένειες Κανούτα, Ραδινού, Στρατουδάκη, Νακοπούλου, Χριστοδήμου, Παπαστεφάνου, Σαδούκα, Χορδάκη, Χατζηγώγου κ.α., πρωτοστατούσαν πάντοτε στην κίνηση αυτή.


Τα Τρίκαλα είχαν πάντοτε και την άρτια φιλαρμονική τους τότε, η οποία ελάμπρυνε και έδιδε τόνο πανηγυρικό και χαρμόσυνο σε κάθε επίσημη ημέρα η περίπτωση.


Επίσης η πόλη διατηρούσε το Ωδείο της, με πληθώρα διδασκομένων.

Και στη ζωγραφική δεν υστέρησαν τα Τρίκαλα, παρά την μακραίωνη σκλαβιά.

Στην αγιογραφία επιδίδονταν κατά παράδοση οι συμπολίτες μας Σαμαριναίοι, στα ξυλόγλυπτα των εκκλησιών οι Μετσοβίτες και στα ασημικά οι Καλαριτινοί.

Λίγα χρόνια μετά την Απελευθέρωση, υπηρετούσε στην πόλη μας ο αείμνηστος Μητροπολίτης Θαυμακού και Διοκλείας, στον οποίο οφείλονται οι Βυζαντινής τεχνοτροπίας παλιές τοιχογραφίες των εκκλησιών Ζωοδόχου Πηγής, Αγίων Αναργύρων κ.α.

Άλλοι αγιογράφοι αναφέρονται οι Σαμαριναίοι αδελφοί Μάστακα, ο Ζήσης Νούλης, ο Ίωάν. Παντοστοπουλος, ο Χρίστος Ματθαίος, Βασ. Βούλγαρης, Βασ. Κροντηράς, Κων. Μεσσηνέζης, Άθαν. Κεφάλας κ.ά. Νεώτεροι αναφέρονται οι Πολύκ. Παναγιωτόπουλος, Γεώρ. Παπαϊωάννου, Κώστας Βέργος.

Ιδιαίτερα αναφέρουμε το γιατρό Αλέκο Κωτίκα, άριστο αυτοδίδακτο ζωγράφο, έως ότου οι Κώστας Γκέσκος, Δημ. Γιολδάσης και Κώστας Ντάκος, ανωτέρας πνοής ζωγράφοι, ετίμησαν την πόλη μας σε πανελλήνιο κλίμακα κι’ έδωσαν οντότητα και περιεχόμενο στην καλλιτεχνική έκφανση του τόπου μας.

Επίσης ο αείμνηστος δημοδιδάσκαλος Δημ. Σύλλας, άριστος ιεροψάλτης, ήταν αυτοδίδακτος αγιογράφος, μαθητής του όποιου ήταν ο ζωγράφος Στέφανος Σιαφαρίκας.

Ο τελευταίος ανέδειξε δοκίμους ζωγράφους μαθητάς του πολλούς, μεταξύ των όποιων και τους Σώτο Τραγανίτη, Γεώρ. Στοφόρο και Κώστα Κατσίκη.

Στην πόλη μας επίσης εγκαταστάθηκε το 1931, ο Λευκορώσσος Μισέλ Ρεσέτνικωφ, ένα θαυμάσιο, πολυσύνθετο και σπάνιο ταλέντο, ο οποίος εδίδαξε επί σειρά χρόνων μουσική, ζωγραφική, ξένες γλώσσες και μετείχε σε κάθε καλλιτεχνική εκδήλωση για φιλανθρωπικούς και άλλους κοινωφελείς σκοπούς.



Πηγές:
Library & Information Centre - University of Thessaly
ΘΕΣΣΑΛΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΚΤΑΚΤΟΣ ΕΚΔΟΣΙΣ (ΑΘΗΝΑΙ 1965)
Καρανάσιος, Αχιλλέας Γρ. (Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία των Θεσσαλών, 1965)*

Επιμέλεια: Νίκος Μουτσίκας


*(Η αντιγραφή έγινε από πολυτονικό αρχείο με διορθώσεις για την προσαρμογή του στο μονοτονικό)