Με αφορμή την επίσκεψη μας στην Τραπεζούντα, στα πλαίσια του προγράμματος Gruntdvig για την εταιρική συνάντηση, μας προσφέρθηκε μια επίσκεψη στην Παναγία Σουμελά.

Ξεκινήσαμε λοιπόν με μεγάλη αγωνία . Η διαδρομή μέσα από χωριά , ποτάμια , οικισμούς δε σου προκαλεί στην αρχή κανένα ενδιαφέρον. Αλλά μέσα σου αγωνιάς . Πως να είναι άραγε? Πως να μοιάζει? Ούτε που σου περνάει από το μυαλό!

Και μετά φτάνεις στο καταπράσινο όρος Μελά (στου Μελά =Σουμελά). Και αρχίζεις να ανεβαίνεις. Μοιάζει πολύ με τη διαδρομή, πλησιάζοντας στην Κρανιά Ασπροποτάμου. Αριστερά το βουνό γεμάτο με καταπράσινα, θεόρατα έλατα και δεξιά σου ο ποταμός Πυξίτης με τα αφρισμένα νερά.

 Και μετά φτάνεις σ'ενα ξέφωτο και παίρνεις το μονοπάτι με τα πόδια. Ανηφορικό, αρκετή απόσταση , δύσκολη διαδρομή μιας και το τοπίο είναι χιονισμένο. Όσο πλησιάζεις , ανεβαίνοντας το τσιγκελωτό μονοπάτι η αγωνία σου κορυφώνεται. Τόσος πόθος συσσωρευμένος  τόσα χρόνια από όλα αυτά που έχεις διαβάσει,  απ'όλα αυτά που έχεις ακούσει, μοιάζει σαν φόβος ότι δεν θα τα καταφέρεις, ότι κάτι θα γίνει και όλα θα χαθούν. Ότι ήταν ένα όνειρο, ένα άπιαστο όνειρο.


Δε μπορείς  ούτε να το φανταστείς . Είναι πράγματι ένα όνειρο! Και εκεί που περιμένεις να δεις ένα κανονικό με τα δικά μας μεγέθη μοναστήρι, ξαφνικά τι βλέπεις? Εκεί ψηλά , πάνω από τα 1200 μ., προβάλει  αγέρωχη, τεράστια, απότομη  σ'έναν άγριο τόπο, όρθια στο βράχο η Πολυπόθητη Μονή Σουμελά. Μέσα στο καταπράσινο δάσος Μελά, σου φαντάζει σαν αετοφωλιά στην κορυφή του βράχου. Δε μπορώ να περιγράψω τα συναισθήματα.

Η απορία, το ξάφνιασμα στα πρόσωπα όλων. Απολιθωμένοι κοιτάζαμε. Δε μπορούσαμε να το πιστέψουμε. Τόσο ψηλά , πάνω στο βράχο προστατευμένη  από τους εχθρούς , δέσποζε γοητευτική όσο ποτέ η μονή Σουμελά. Συνεπαρμένοι τρέξαμε όλοι να ανεβούμε τα σκαλιά που θα μας οδηγούσαν στο εσωτερικό. Από την αγωνία περάσαμε στην απογοήτευση  για την εγκατάλειψη, για τους βανδαλισμούς που είναι ορατοί παντού γύρω σου και που υπέστη στη διάρκεια των χρόνων που ακολούθησαν τον αναγκαστικό ξεριζωμό.


Με ευλάβεια και με τρεμάμενα γόνατα εισήλθαμε στην περιβόητη σπηλιά όπου ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως , τον Αύγουστο του 2010 έκανε την πρώτη λειτουργία για την κοίμηση της Θεοτόκου μετά  από  87 χρόνια. Η συγκίνηση στο ζενίθ, ο Παντοκράτωρ και η Παναγία στην οροφή της σπηλιάς με απλωμένα τα χέρια είναι σαν να σ'αγκαλιάζουν εσένα και τον κόσμο ολόκληρο και να σου δίνουν μήνυμα ελπίδας. Όλοι οι τοίχοι και η οροφή είναι γεμάτοι τοιχογραφίες με λαμπερά χρώματα, αφιερωμένες σε αγίους και σκηνές από την Καινή Διαθήκη. Δε ξέρεις που να κοιτάξεις. Δεξιά , αριστερά , πάνω.  

Αισθάνεσαι τη δόξα, το μεγαλείο και τη δύναμη που είχε η Παναγία Σουμελά. Η φήμη της και τα Θαύματα της, την είχαν κάνει ξακουστή σ'όλη την περιοχή και έρχονταν εδώ ακόμη και Μουσουλμάνοι για να προσκυνήσουν και να ζητήσουν κάποια χάρη.

Προσεύχεσαι νοερά για την ειρήνη στον κόσμο. Αναλογίζεσαι την ιστορία της. Η Μονή ιδρύθηκε το 386 από τους Αθηναίους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο οι οποίοι μετά από αποκάλυψη της Παναγίας οδηγήθηκαν εκεί και βρήκαν την εικόνα, την  οποία κατά την παράδοση φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Οι αυτοκράτορες Κομνηνοί της είχαν δώσει πολλά προνόμια και πλούτη  και απέκτησε απίστευτη φήμη. Για 16 αιώνες αποτελούσε το σύμβολο το Ποντιακού Ελληνισμού. Το 1922 καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους και το 1923 οι μοναχοί εξαναγκάστηκαν σε έξοδο.

Το ταξίδι αυτό , ένα όνειρο ζωής για πολλούς , μας συνεπήρε, μας συγκίνησε , μας ξύπνησε μνήμες ιστορικές και πόνο βαθύ για το χαμένο Ελληνισμό του Πόντου.

                                                                                              
Αθανασία Ζαραμπούκα
                                                                                                      
 Μαθηματικός