Πως «ναυπηγήθηκε» ο θρύλος της ελληνικής ναυτιλίας

Δείτε και άλλα θέματα στην ενότητα:
Πως «ναυπηγήθηκε» ο θρύλος της ελληνικής ναυτιλίας

Οι Ελληνες υπήρξαν δεινοί ναυτικοί από αρχαιοτάτων χρόνων. Η διαχρονικότητα της ελληνικής ναυτιλίας, η οποία εξακολουθεί στις μέρες μας να αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας μας, συνθέτει και το μεγάλο πλεονέκτημά της.


Οι Ελληνες εφοπλιστές κατάφεραν όχι μόνο να δημιουργήσουν τον ισχυρότερο στόλο στον κόσμο αλλά και να χτίσουν έναν ολόκληρο μύθο.

Η ναυτιλία είναι η δική μας «βαριά βιομηχανία». Μια χώρα τόσο μικρή και όμως πέτυχε να κυριαρχεί στις θάλασσες του πλανήτη. Για να μιλήσουμε με αριθμούς, οι Ελληνες διαχειρίζονται 4.600 καράβια, δηλαδή το 20% του παγκόσμιου στόλου (σε dwt) και το 50% του ευρωπαϊκού.


Επιπλέον διαθέτουν τον νεότερο στόλο, ενώ η ελληνική ναυτιλία συμβάλλει στο 7% του ελληνικού ΑΕΠ, συντηρεί 192.000 θέσεις εργασίας και έχει συνεισφέρει 140 δισ. ευρώ στο ισοζύγιο πληρωμών της Ελλάδας την τελευταία δεκαετία...
Φέτος η Ενωσις Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) συμπλήρωσε τα 100 χρόνια της.


Το πολυτελές λεύκωμα «Ταξίδι ενός αιώνα. 1916-2016. Η Ιστορία της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών».
 

Στο πλαίσιο των εορτασμών μια λαμπρή εκδήλωση διοργανώθηκε στο Μέγαρο Μουσικής στην οποία το «παρών» έδωσαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, πολιτικοί, επιχειρηματίες και βέβαια σύσσωμη η ελληνική ναυτιλιακή οικογένεια. Στην υποδοχή βρισκόταν ο πρόεδρος της ΕΕΕ Θεόδωρος Βενιάμης, ο οποίος στον χαιρετισμό του μεταξύ άλλων ανέφερε: «Η Ενωσή μας, το ''σπίτι'' της ελληνικής ναυτιλιακής οικογένειας, κλείνει έναν αιώνα ύπαρξης... Εκατό χρόνια ιστορίας ενός σωματείου που έζησε από κοντά όλους τους σταθμούς στη νεότερη ιστορία του τόπου μας. Οι 16 πρόεδροι στην ηγεσία της Ενωσής μας, τα 231 εκλεγμένα μέλη στα Διοικητικά της Συμβούλια και η ιστορία της διαδοχής τους αποτελούν έκφραση των τριών θεμελιωδών αρχών που διέπουν διαχρονικά το έργο της: της συνέχειας, της συνέπειας και της σοβαρότητας...».
Το δώρο της ΕΕΕ στους 2.000 καλεσμένους της ήταν το λεύκωμα «Ταξίδι ενός αιώνα. 1916-2016. Η Ιστορία της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών». Συγγραφέας και εκδότης του είναι ο Γεώργιος Φουστάνος (δημιουργός της ΑΡΓΩ Εκδοτικής και του greekshippingmiracle.org), ένας άνθρωπος που ξεκίνησε από τη ναυτιλία και εδώ και 30 χρόνια ασχολείται με τη συγκέντρωση του πολύτιμου υλικού. Ξεφυλλίζοντάς το οι βασικοί σταθμοί της ΕΕΕ και της ελληνικής ναυτιλίας ξεπηδούν μπροστά μας.

Η μετάβαση της ναυτιλίας μας από τα ιστία στον ατμό άρχισε να συντελείται από τη δεκαετία του 1870.


Η ίδρυση


Η Ενωσις Ελλήνων Εφοπλιστών δημιουργήθηκε μεσούντος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στις 10 Φεβρουαρίου 1916. Πρώτος πρόεδρός της ήταν ο Λεωνίδας Εμπειρίκος, ενώ στην ίδρυσή της καταλυτικός υπήρξε ο ρόλος του περιβάλλοντος του Ελευθέριου Βενιζέλου και ιδιαίτερα του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη. Ο Βενιζέλος είχε αντιληφθεί τη σημασία της ναυτιλίας την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων, όταν τα εμπορικά είχαν επιταχθεί για τη μεταφορά στρατευμάτων και φορτίων προσφέροντας ανυπολόγιστη βοήθεια στον εθνικό αγώνα. «Οταν τελείωσε ο πόλεμος ο ελληνικός εφοπλισμός είχε απολέσει το 70% των πλοίων. Το 1920 ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές, επικρατεί διχασμός, η ΕΕΕ παύει να λειτουργεί και πολλοί εφοπλιστές συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους από το Λονδίνο. Είναι σημαντικό ότι κατά τη Μικρασιατική καταστροφή τα επιταγμένα εμπορικά πλοία μετέφεραν 1,5 εκατ. πρόσφυγες. Η επάνοδος στην εξουσία του Βενιζέλου το 1928 δημιουργεί προϋποθέσεις για επαναδραστηριοποίηση της ναυτιλίας. Οι Ελληνες εφοπλιστές κατάφεραν να ξεπεράσουν το κραχ του 1929 αλλά και να βγουν ενισχυμένοι από την κρίση επενδύοντας σε αγορές πλοίων», λέει στο «Εθνος» ο Γιώργος Φουστάνος.

Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο ελληνικός στόλος αποδεκατίστηκε, ωστόσο με τη ναύλωσή του στους Αγγλους κάλυψε τα έξοδα λειτουργίας της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης στο Κάιρο. Μετά τον πόλεμο και ενώ η χώρα σπαρασσόταν από τον Εμφύλιο, για άλλη μια φορά οι εφοπλιστές κατέφυγαν στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη προσπαθώντας να ανασυγκροτηθούν.


Εφοπλιστές όπως ο Ωνάσης, ο Νιάρχος, ο Λιβανός, που κατά τη διάρκεια του πολέμου διέθεταν και πλοία υπό παναμαϊκή σημαία ναυλωμένα στους Αμερικανούς, συγκαταλέγονταν στους λίγους που είχαν τη δυνατότητα να αγοράσουν νέα πλοία.


Στο τέλος του 1946 οι Αμερικανοί αποφάσισαν να διαθέσουν σε άλλες χώρες τα 960 από τα 2.700 τύπου Liberty πλοία, που είχαν ναυπηγήσει στον πόλεμο. Στην Ελλάδα δόθηκαν 98 με μακροχρόνιο δανεισμό και με την εγγύηση της ελληνικής κυβερνήσεως. Τα Liberty προσέφεραν μεγάλη πνοή και έδωσαν απασχόληση σε 5.000 ναυτικούς μας.


Το δεξαμενόπλοιο SAVINA που κατασκευάστηκε το 1956 στα ιαπωνικά ναυπηγεία Hitachi Zosen K.K., Innoshima για λογαριασμό εταιρείας υπό τη διαχείριση του ομίλου Λυκιαρδόπουλου. 



Σταθερότητα

«Το 1952 έγινε πρωθυπουργός ο Αλέξανδρος Παπάγος και για πρώτη φορά μετά από χρόνια υπήρξε πολιτική σταθερότητα. Το 1953 ο Παπάγος δημιούργησε τον αναπτυξιακό νόμο στον οποίο ενέταξε το άρθρο 13 για τη ναυτιλία, που μέχρι και σήμερα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για τη λειτουργία της. Μετά τον θάνατό του τον διαδέχτηκε το 1955 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος προσπάθησε να φέρει όσο περισσότερα πλοία μπορούσε στο ελληνικό νηολόγιο και καλλιέργησε κλίμα εμπιστοσύνης. Στο κάλεσμά του ανταποκρίθηκαν οι Ελληνες εφοπλιστές οι οποίοι από το 1956 ξεκίνησαν επιπρόσθετα και μεγάλες επενδύσεις. Με πιο σημαντικές τη δημιουργία από τον Νιάρχο των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά και από τον Ωνάση της Ολυμπιακής Αεροπορίας», αναφέρει ο κ. Φουστάνος. Οι επενδύσεις αυτές απογείωσαν την οικονομία διευκολύνοντας τις προσπάθειες για την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ.

Στις αρχές της δεκαετίας του '60 οι Ελληνες εφοπλιστές αρχίζουν να ανοίγουν γραφεία και στον Πειραιά. Η κίνησή τους αυτή προσελκύει τράπεζες του εξωτερικού, ασφαλιστικούς οργανισμούς και μια σειρά ακόμα από επιχειρήσεις. Ετσι ο Πειραιάς εξελίσσεται σε ένα από τα μεγαλύτερα ναυτιλιακά κέντρα του κόσμου. «Ο Γεώργιος Παπανδρέου υπήρξε μεγάλος θαυμαστής της ναυτιλίας. Επί των ημερών του το 1964 διοργανώθηκε στην Ελλάδα το πρώτο ναυτιλιακό συνέδριο με στόχο την αξιοποίηση της διεθνούς παρουσίας της ναυτιλίας μας από τη χώρα», προσθέτει ο κ. Φουστάνος.

Δημοσίευμα στον Τύπο που αναφερόταν στην ίδρυση της ΕΕΕ τον Φεβρουάριο του 1916.

Με τη Μεταπολίτευση και την επάνοδο του Καραμανλή θεσπίζεται το 1975 ένας τρόπος φορολόγησης, γνωστός ως tonnage tax. Το ελληνικό πλοίο πληρώνει κάθε χρόνο ανάλογα με τη χωρητικότητά του έναν ορισμένο φόρο ανεξάρτητα αν η χρονιά του ήταν κερδοφόρα. Αυτός ο τρόπος φορολόγησης υιοθετήθηκε μετά από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Τη δεκαετία του '70 οι Ελληνες εφοπλιστές αντιμετώπισαν δύο πετρελαϊκές κρίσεις και την άνοδο του γεν έναντι στου δολαρίου.
Στα τέλη του 1981 ξεσπά η παγκόσμια κρίση που πλήττει εκτεταμένα την ελληνική ναυτιλία. Το 75% των διεθνώς παροπλισμένων πλοίων είναι ελληνικά. Στο τέλος της δεκαετίας του '80 το ελληνικό νηολόγιο είχε χάσει το ήμισυ της δύναμής του.

Ο Λεωνίδας Εμπειρίκος υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών το 1916.


 
Από τη δεκαετία του 1990 ξεκίνησε η ανάκαμψη και από το 1993 οι Ελληνες άρχισαν να ναυπηγούν με αλματώδεις ρυθμούς. Από το 2000 μέχρι σήμερα παραλαμβάνουν ένα πλοίο κάθε δύο με τρεις μέρες...

Από τους σημαντικούς σταθμούς στην ιστορία της ΕΕΕ αποτελεί το έτος 1982 όταν ο Γεώργιος Π. Λιβανός εμπνεύστηκε την ίδρυση της Helmepa, για την προστασία των θαλασσών. «Οι Ελληνες εφοπλιστές δεν έχουν ποτέ επιδοτηθεί από την πολιτεία και ό,τι έχουν καταφέρει το έχουν επιτύχει με δικά τους χρήματα. Το μέγιστο πρόβλημα που έχει αντιμετωπίσει διαχρονικά η ελληνική ναυτιλία στη χώρα μας υπήρξε η πολιτική αστάθεια. Αρκεί να συνειδητοποιήσει κανείς ότι οι 16 πρόεδροι της ΕΕΕ αντιμετώπισαν 113 κυβερνήσεις...», καταλήγει ο κ. Φουστάνος.

ΜΑΓΔΑ ΛΙΒΕΡΗ

 

 

Πηγή: ΕΘΝΟΣ

 

 

Επιστροφή