.gif)
Η πόλη μας, "έξυπνη" όπως φαίνεται "από παλιά", γρήγορα έκανε την μετάβαση από τα ιππήλατα μέσα μαζικής μεταφοράς στα σύγχρονα της εποχής αρχές του προηγούμενου αιώνα...
Εικόνα από το πρώτο λεωφορείο που εκτελούσε τα δρομολόγια Τρικάλων -Λάρισας.
(Φ. 1922, Αρχείο Αλέκου Κωστόπουλου)
(Φ. 1922, Αρχείο Αλέκου Κωστόπουλου)
Ένα μικρό ιστορικό αφιέρωμα του ηλεκτρονικού περιοδικού μας στις συγκοινωνίες του νομού.
Οι πρώτες συγκοινωνίες 1912-1927
Από το 1912 η τότε κυβέρνηση εκδίδει το πρώτο διάταγμα για την επαρχιακή συγκοινωνία και παραχωρεί σε εταιρείες αυτοκινήτων την εκμετάλλευση ορισμένων επαρχιακών δρόμων, υπό τον όρο της συντηρήσεώς των.
Στο νομό μας, τα πρώτα υπεραστικά δρομολόγια καθιερώνονται το καλοκαίρι τον 1919 από δύο πρακτορεία.
Το ένα είναι τον Β. Δέδε "Η ΠΡΩΤΗ" και το άλλο τον Γ. Καραποστόλη και αφορούν το δρόμο Τρικάλων - Λάρισας.
Τα πρώτα σχόλια των τότε εφημερίδων είναι κολακευτικά, όπως αυτό τον τοπικού τύπου:
«Η διεξαγομένη δια του αυτοκινήτου συγκοινωνία Τρικκάλων Τσιοτίου - Λαρίσσης εξυπηρετεί την κίνησιν θαυμάσια. Το αυτοκίνητον πηγαινοέρχεται πάντοτε πλήρες και έχει πάντοτε χρυσές δουλειές».
Εφημ. "Θάρρος", φ. 18-7-1919
Διαφημιστική αφίσα παλιού αυτοκινήτου Ford τον καταστήματος Χατζηστεργίου και Τέγου.
(" Θάρρος", 27-2-1928)
(" Θάρρος", 27-2-1928)
«ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Β. ΔΕΔΕ και Σία
'Ηρξατο η πυκνή ημερησία συγκοινωνία Τρικκάλων - Λαρίσσης, ώρα αναχωρήσεως εκ Τρικκάλων 7 π.μ. και 4 μ.μ. Εκ Λαρίσσης επίσης 7 π.μ. και 4 μ.μ. Οι βουλόμενοι τα ταξιδεύσωσι θα απευθύνονται εις τον κ. Β. Μαυρομματιανόν (παππούς του σημερινού φαρμακοποιού Β. Μαυρομματιανού) δια την έκδοσιν εισιτηρίων»
Εφημ. "Θάρρος", φ. 6-8-1919
Η ίδια πάλι εφημερίδα μας γνωρίζει ότι τα εισιτήρια εκδίδονταν στο τότε γνωστό καφεζαχαροπλαστείο "Πανελλήνιον", τη διεύθυνση του οποίου είχε ο Σωκ. Κωστίκας.
Το άλλο πρακτορείο που αναφέραμε παραπάνω και είναι τον Γ. Καραποστόλη, βρισκόταν στην οδό Ερμού (Τιουσόν) και ήταν στο δερματεμπορικό κατάστημα Ζευγωλά και απέναντι τον φαρμακείου Κλιάφα (αργότερα κηροπωλείο τον Σ. Καρατάσιου).
Αναχώρησις Άφιξις Εκ Τρικκάλων 4 μ.μ. Εις Λάρισσαν 6 μ.μ. " Λαρίσσης 8 π.μ. " Τρίκκαλα 10 π.μ.
Μάλιστα σε διαφημιστική αφίσα που παραθέτει λίγο καιρό αργότερα μας πληροφορεί ότι τα δρομολόγιά τον γίνονται με αγγλική ακρίβεια.
Εφημ. "Θάρρος", φ. 18-9-1919
"Φρεσκοβαμμένο" και έτοιμο να ταξιδέψει "ΤΡΙΚΚΑΛΑ - ΛΑΡΙΣΣΑ" το ford της "ΤΑΓΚΑΛΑΚΗΣ Α.Ε"
ΝΕΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΠΕΛΛΑ και Σία
"Ειδοποιεί το κοινό Τρικκάλων ότι καθιέρωσε τακτικήν σνγκοινωνίαν με αυτοκίνητα καινουργή πολυτελείας και 7 Θέσεις μάρκας Τσάντλερ. Το αντοκίνητον σταθμεύει προ τον καφενείου "Ενωσις" (σήμερα κατάστημα Μπουλογιώργου, γωνία Σαράφη - Αμαλίας), Θα αναχωρεί εκ Τρικκάλων την 8-9 π.μ.».
Εφημ. "Θάρρος", φ. 1-8-1920
Θα πρέπει, εδώ, να προσθέσουμε ότι η συγκοινωνία με το αυτοκίνητο μείωσε το χρόνο διαδρομής κατά 2/3 και από 6-7 ώρες που ήταν πρώτα με τα ιππήλατα τώρα έγινε 2 - 2 1/2 ώρες.
Και η μεν συγκοινωνία από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο γινόταν με όσο το δυνατό λιγότερα προβλήματα, αντίθετα τους άλλους μήνες με τις βροχές και τους λασπερούς δρόμους η κατάσταση γίνεται τραγική. «(...) Εις πλείστα σημεία η οδός αύτη είναι κατεστραμμένη τα δε αυτοκίνητα λόγω των λάκκων, νι οποίοι σχηματίζονται κάμουν δρόμων μετ' εμποδίων. Με τας βροχάς τον παρελθόντος μηνός η οδός είχε καταστεί αδιάβατος. Έπρεπε δε οι σωφέρ να γνωρίζουν και μαντικήν τέχνην δια να κατορθώσουν να φθάσουν αισίως εις τον προορισμόν των».
Εφημ. "Θάρρος", φ. 2-11-1919
Άλλη μια εικόνα από τα πρώτα λεωφορεία πού έκαναν υπεραστικές συγκοινωνίες.
(Φ. 1928, Αρχείο τον Δημ. Παλάτου)
(Φ. 1928, Αρχείο τον Δημ. Παλάτου)
Η εταιρεία του Οικονομόπουλου αντί των Τσάντλερ χρησιμοποιούσε Φίατ 7 Θέσεων.
«Ήρχισε από ημερών η συγκοινωνία δι' αυτοκινήτου τελειοτάτου συστήματος Φίατ με 7 Θέσεις των οδών Τρικκάλων - Τσιοτίου - Λαρίσσης και τανάπαλιν με πεπειραμένον σωφέρ και εγγύησιν ασφαλείας αποζημιώσεως των επιβατών. Εισιτήρια εκδίδονται εν Τρικκάλοις εις το κατάστημα Αθ. Μαράβα, εν Τσιοτίω εις το εμπορικόν Τ. Λιόλιου και εν Λαρίσση εις το οινοπωλείον Ι. Σιάκου».
Εφημ. "Θάρρος", φ. 15-5-1920
Μεταξύ των πρώτων αυτοκινητιστών της πόλεως ήταν και ο Αθαν. Κωστόπουλος, ο οποίος τον Αύγουστο τον 1925 ιδρύει την πρώτη Σχολή οδηγισμού.
Τα φαρδιά αυτά φτερά ήταν κατά κάποιο τρόπο ένα ανοικτό πορτ-μπαγκάζ, στα οποία πάνω τους τοποθετούσαν διάφορα πράγματα, σάκους, κάσες, κοφίνια, τουλούμια με κρασί, ακόμα και μικρά ζώα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που κάθονταν δεμένοι και άνθρωποι, όταν υπήρχε μεγάλη ανάγκη μετακινήσεως και το αυτοκίνητο ήταν πλήρες.
Δεν ήταν λίγες, οι φορές, που στην πιάτσα συνέβαιναν τραγελαφικές σκηνές, τη στιγμή που εμφανιζόταν κάποιος πελάτης και ήθελε να ταξιδέψει. Γίνονταν ομηρικοί καυγάδες μεταξύ των οδηγών στην προσπάθειά τους να αποσπάσουν και οδηγήσουν τον πελάτη στο δικό τους αυτοκίνητο.
Υπήρχαν στιγμές που τα πράγματά του, η βαλίτσα, η ομπρέλα και ο σάκος του βρίσκονταν σε διαφορετικό αυτοκίνητο, και στη συνέχεια άλλος να τον τραβά από το χέρι και άλλος από το σακάκι. Αλοίμονο σε εκείνον που είχε την ατυχία να ταξιδέψει με γεμάτο στομάχι. Δεν ήταν λίγες οι φορές που πολλοί έκαναν εμετό από τα πολλαπλά και σκληρά χοροπηδήματα τον αμαξιού, που οφείλονταν τόσο στην κακή κατάσταση των δρόμων, όσο και στα συμπαγή λάστιχα και στην σκληρή ανάρτηση.
Διαφημιστική αφίσα τον καταστήματος Θ. Γατόπουλου
("Θάρρος, 9-5-1926)
("Θάρρος, 9-5-1926)
Συγχρόνως κάνει την εμφάνισή της και η ηχορύπανση.
Ο Άγγελος Τρικκαίος πάντα επίκαιρος στα σύγχρονα προβλήματα της εποχής του σε χαρακτηριστικό άρθρο τον μας λέει ότι δεν είχε μείνει «κλίτσα και κοντοκάπι» που να μην ανέβει σε αυτοκίνητο.
Με τον τίτλο «ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΝ», η τοπική εφημερίδα γράφει:
«Από καταβολής τον Ελληνικού βασιλείου ο άμοιρος τόπος μας, ολόκληρος η Θεσσαλία, βασανίζεται από μίαν αθεράπευτον πληγήν που της παραλύει κάθε σννεκτεικότητα των κατοίκων διαμερισμάτων της, και αλληλουχίαν των εγκατεσπαρμένων εις τας πόλεις και τα χωριά, τον κάμπου, κατοίκων της. Την πληγήν αυτήν της συγκοινωνίας. Συγκοινωνία δια τον τόπον αυτόν ουδέποτε υπήρξε ασφαλής, απόλυτος, ανθρωπινή.
Εις τον απέραντον κάμπον της Θεσσαλίας μόνον δρομάκοι κονιαρτοβρεθείς υπάρχουν και εις τους ορεινούς τόπους μονοπάτια και κατσικόδρομοι, ανάμεσα σε γκρεμούς και ρεματιές, πού στο κάθε βήμα σε απειλούν με γκρεμοτσάκισμα, εξυπηρετούν τας ανάγκας των δυστυχισμένων ορεσιβίων. Οι τόποι αυτοί δεν εγνώρισαν μέχρι σήμερα άλλην δόξαν τελειωτέρων μέσων συγκοινωνίας από τον κλασσεικόν αραμπάν ή το νεωτερεστικότερον κάρρων, και την τάξιν των γνωστών υπομονητικών υποζυγίων. Πατροπαράδοτα μέσα δηλ. που συγχρονίζονται κατά διαβολικόν τρόπον με την ιδιοσυγκρασίαν και τα κοιμισμένα ένστικτα των δύο αυτών κόσμων.
Ο χωριάτης, ο βοσκός Γκαραγκούνης τον τόπου, δεν μπορεί ποτέ να φαντασθή διαφορετικήν την συγκοινωνίαν...
Ένα από τα πρώτα "μεγάλα" λεωφορεία των 16 Θέσεων, σε δρόμο της Καλαμπάκας. Έφερε το όνομα "Μπιρμπίλω"
(Φ. 1937, Αρχείο τον Δημ. Σίκου).
(Φ. 1937, Αρχείο τον Δημ. Σίκου).
Σε μεγάλες γιορτές, όπως της πρωτομαγιάς, αλλά και σε εκδρομές, πλην των ιππήλατων, οι Τρικαλινοί, ιδίως σε μεγάλες για την εποχή αποστάσεις άρχισαν να χρησιμοποιούν και τα αυτοκίνητα για τις μετακινήσεις τους....
"Ηταν μία ευκαιρία να γευθούν ορισμένοι την καβάλα τον νέον μέσον. "
"Εφημ. Θάρρος", φ. 21-12-1927
Εκδρομή του Εργατικού Κέντρου Τρικάλων στα Περτουλιώτικα λιβάδια.
(Φ. 1939, Αρχείο της Βιβής Λεμονή)
Πλέον, τα 12δεκαθέσια στον νομό έχουν γίνει στόλος...!
(Φ. 1939, Αρχείο της Βιβής Λεμονή)
Πλέον, τα 12δεκαθέσια στον νομό έχουν γίνει στόλος...!
Και άλλα λεωφορεία της εποχής έτοιμα να ταξιδέψουν τους επιβάτες μπροστά από τις εγκαταστάσεις της εταιρίας Π. ΤΑΓΚΑΛΑΚΗΣ Α.Ε. στην Ιερά Οδό
Πηγές:
- Εφημερίδα "Θάρρος" των Τρικάλων
- Βιβλίο Νεκτάριου Κατσόγιαννου ¨Οι συγκοινωνίες στο πέρασμα του χρόνου"
- Φωτογραφικά Αρχεία Εισαγωγικής Εταιρίας "Π. ΤΑΓΚΑΛΑΚΗΣ Α.Ε."
Επιμέλεια:
Ιώ Ηλέκτρα Μουτσίκα
Επιστροφή
