Η παλαιά γέφυρα της "γούρνας" και η περίφημη "οκτάκρουνος" βρύση στο Ληθαίο ποταμό...

Δείτε και άλλα θέματα στην ενότητα:
Η παλαιά γέφυρα της
- Τρίκαλα τέλη του 19ου, αρχές 20ου αιώνα
- Δύο βρύσες και μια ιστορική γέφυρα της πόλης



Η γέφυρα της "γούρνας"


Ήταν πέτρινη, χτίστηκε τέλη του 19ου αιώνα με αρχές του 20ου και ήταν ίδια σχεδόν με την γέφυρα "Πήχτου".

Ονομαζόταν και τότε γέφυρα "Γούρνας" η γέφυρα "Παππά", όνομα που πήρε από την παλιά διώροφη πέτρινη οικοδομή που ήταν στην γωνία των οδών Αμαλίας και πρώην οδό Κανούτα (σήμερα Νίκου & Ρίτας Παππά, πεζόδρομος που ανηφορίζει στην Μητρόπολη) και ιδιοκτήτης ήταν μεγάλος Τρικαλινός δημοσιογράφος και ποιητής Ν. Παππάς.

Η γέφυρα Πήχτου λίγα μέτρα πιο κάτω από αυτή της γούρνας


Καταστράφηκε όπως και αυτή του Πήχτου με την πλημμύρα του 1907 και στη θέση της κατασκευάσθηκε άλλη ξύλινη.



H ξύλινη  γέφυρα "Γούρνας" η "Παππά"αρχές του αιώνα


Στη φωτογραφία που δημοσιεύεται πρώτη φορά, Τρικαλινές της αστικής τάξης (κάτι που μαρτυρά το ντύσιμο) ποζάρουν με φόντο την γέφυρα και την οικία Παππά.
(
Σ΄αυτή ακριβώς τη θέση που στέκονται οι κυρίες, σήμερα, (2019) υπάρχει στην άκρη της όχθης το "αίθριον" του  cafe Diverso)

Η γέφυρα αυτή παρέμεινε μέχρι το 1947 οπότε με την διευθέτηση τον Ληθαίου καταστράφηκε.

Στη θέση της το 1950 κατασκευάσθηκε σιδερένια γέφυρα (τύπου μπέλεϊ) πιο ενισχυμένη και εξυπηρέτησε την κυκλοφορία μέχρι το 1972.



Στη φωτογραφία ο τύπος της γέφυρας που ήταν μέχρι το 1972. Διακρίνεται επίσης το διόρωφο του δημοσιογράφου - ποιητή Ν. Παππά.


Περίπου στην ίδια θέση αλλά με λίγη απόκλιση κατασκευάσθηκε η σημερινή τσιμεντένια μονότοξος.


Δίπλα από τη γέφυρα (στη δεξιά κατα τον ρου) πλευρά τον ποταμού, όπου η σημερινή ιδιοκτησία του πρ. βουλευτή Χρ. Οικονόμου και των διπλανών ιδιοκτησιών, που έφθανε στο πίσω μέρος μέχρι το τζαμί του Μεχμέτ Αγά και που κατεδαφίστηκε το 1954, γιατί είχε καταστεί ετοιμόροπο από τούς σεισμούς, δέσποζε στα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας στην πόλη μας ο μεγαλύτερος Τεκές.


Η οκτάκρουνος βρύση του Ληθαίου

Το σημείο που βρισκόταν η οκτάκρουνος βρύση
Η φωτογραφία είναι λίγα χρόνια μετά την κατοχή, χαρακτηριστικό το πολυβολείο μπροστά από την οικία Παππά που δεν έχει γκρεμιστεί ακόμη


Η περίφημη βρύση των "οκτώ καναλίων"

Την αριστερά (κατά τον ρου) όχθη του Ληθαίου, (οδός Αμαλίας) και σε απόσταση 25,00 μ. από την παλιά γέφυρα και 20 μ. από την ιδιοκτησία του Παππά, όπως φαίνεται στο σχέδιο, στόλιζε βρύση τετράγωνη διαστάσεων (2,00 Χ 2,00) περίπου με οκτώ (8) κάνουλες, δύο σε κάθε πλευρά.

 
Η βρύση αυτή προϋπήρχε, χωρίς το σχήμα της να έχει τίποτα το ιδιαίτερο.

Επί Δημάρχου Ραδινού (1883-1887), έγινε νέα βρύση, όπως αναφέρθηκε παραπάνω με τόσο περίεργο σχήμα που παρόμοιό της μέχρι τότε η και αργότερα δεν κατασκευάσθηκε.

Μετά από το σταθερό σχήμα του τετραγώνου βάσης που είχε ύψος περίπου 0,70 μ. από το έδαφος, σχημάτιζε προς τα πάνω και σε ύψος περίπου 2,00+ μ. ένα είδος πυραμίδας η κώνου.

Στο σκίτσο της Μπέτυς Πουλιανίτη - Λαμπαδάρη που δημοσιεύτηκε στο βιβλίο "Τα Τρίκαλα άλλοτε και τώρα" (1988) φαίνεται καθαρά το σχήμα της βρύσης.


Στη φωτογραφία στην αριστερή πλευρά του ποταμού φαίνεται η βρύση με το σχήμα της και το μικρό τοιχίο που είναι μπροστά, για να την προφυλάσσει από την διάβρωση του νερού, στο δε βάθος αριστερά διακρίνεται η γέφυρα "Γούρνας".

Τα κείμενα


Στην κάθε πλευρά της βρύσης που το κάτω μέρος της κάλυπταν μεγάλες ατόφιες μαρμάρινες πλάκες ήταν γραμμένα τα παρακάτω κείμενα.

Πλευρά 1η
Κείμενο:

"Επί βασιλέως Γεωργίου Α' μηνί σωτηρίω πρώτης επί δέκα, επιμελεία και ενδελεχεί επιστασία Δημάρχου Τρικκαίων κ. Ραδινού η οκτάκρουνος αύτη πηγή δαπάνη Δήμου εκ βάθρων ιδρύθη".

Ερμηνεία:
 "Επί βασιλέως Γεωργίου Α' κατά το σωτήριο μήνα ενδικτιόνος πρώτης τη δεκάτη του μηνός με την φροντίδα και την συνεχή επιστασία τον Δημάρχου Τρικάλων κ. Ραδινού η οκτάκρουνος αυτή πηγή ιδρύθηκε εκ θεμελίων".

Πλευρά 2η
Κείμενο:

 "Θυγατέρα περικαλή μη με βλάψης την τάλαιναν, μη με βλάψης, Ληθαίε"!
Ερμηνεία:
 "(Εμένα) Θυγατέρα όμορφη μη με βλάψεις την ταλαίπωρη, μη με βλάψεις, Ληθαίε"!

Πλευρά 3η
Κείμενο:

"Τους μισούντας με φιλώ και του πάντας δροσίζω".
Ερμηνεία:
 "Όσους με μισούν αγαπώ και όλους τους δροσίζω".



Πλευρά 4η
Κείμενο:

"Διαβάτην πίνοντα και δροσιζόμενον οκτάκρουνος χαιρετώ κρήνη. Ληθεία κέκλημαι παρακειμένη Ληθαίω Δήμαρχος δέδωκε τούνομα τούτο, όστις εγείρας μ' εκ θεμελίων, χαρίεις ανέθηκε τη πόλει ταύτη".

Ερμηνεία:
 "Τον διαβάτην που πίνει και δροσίζεται εγώ η οκτάκρουνος κρήνη χαιρετώ, ονομάζομαι Ληθεία και βρίσκομαι κοντά στο Ληθαίο. Το όνομα αυτό μου έχει δώσει ο Δήμαρχος ο οποίος με έκτισε εκ Θεμελίων και με μεγάλη ευχαρίστηση με αφιέρωσε σ' αυτήν την πόλη".




Η οκτάκρουνος βρύση και η γέφυρα σε παλιά συλλεκτική καρτ ποστάλ τέλη του 19ου αιώνα.



Στη βρύση κατέληγε από την όχθη της οδού Αμαλίας στη σημερινή οδό Καλαμάτα μικρό ξύλινο γεφυράκι που για να φτάσεις κατέβαινες από σκάλα που είχε σχήμα κώνου.

Το σχήμα της βρύσης αυτής (άνω μέρος) καταστράφηκε με την μεγάλη πλημμύρα τον 1907. Επισκευάσθηκε αργότερα από τον Δήμαρχο Γεώργιο Κανούτα, αλλά όχι με το αρχικό σχήμα της.


Δημοσιεύματα στην εφ. "ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΣ" των Τρικκάλων Σεπτέμβριο και Νοέμβριο του 1909.
Αναφέρονται χρησιμότητα και την αναγκαιότητα επισκευής της βρύσης


Ξαναλειτούργησε για λίγα χρόνια μέχρι περίπου το 1925, γιατί το νερό της πηγής χάθηκε και ο πρόχειρος θόλος που είχε κατασκευαστεί έπεσε.

Για πολλά χρόνια μέχρι το 1947 παρέμεινε έτσι άχρηστη και μόνο οι πιτσιρικάδες ανέβαιναν κι έπαιζαν, για να ξηλωθεί κατά την διευθέτησή τον ποταμού.

Ένα κομμάτι της βρύσης αυτής διαστάσεων (1,60 Χ 0,60 Χ 0,07) σύμφωνα με όσα γράφει ο Ν. Κατσόγιαννος στο βιβλίο του "Τα Τρίκαλα άλλοτε και τώρα" (1988) βρέθηκε αρχές της 10ετίας του '80 στο παλιό εργαστήριο παρασκευής λουκουμιών του Μιλτ. Βάκη επί της οδού Στουρνάρα.

Η κατασκευή της βρύσης έχει και μια μικρή ιστορία.

Ο τότε Δήμαρχος της πόλης Ραδινός νόμιζε ότι εγκλωβίζοντας την πηγή στην τετράγωνη βρύση, που άρχισε να κατασκευάζεται, το νερό θα ανέβει πιο ψηλά και η ύδρευση θα γίνει καλύτερα.

Για την ιδέα τον αυτή ήλθε σε αντίθεση με τον τότε Νομάρχη Τρικάλων Δούκα και στο τέλος επικράτησε η γνώμη του Δημάρχου Ραδινού, που όταν τελείωσε η κατασκευή της βρύσης αποδείχθηκε ότι δεν είχε δίκαιο.




Η "Βρύση της Φανής"


Στην αριστερή (κατά τον ρου) όχθη τον ποταμού απέναντι από την πρώην κλινική Παντελιδάκη (στην διασταύρωση των οδών Νικοτσάρα και Αμαλίας στο κάτω μέρος τον ποταμού, κοντά στο σημερινό "λιμανάκι" για τα κανό) υπήρχε βρύση πέτρινη με δυο κάνουλες και ονομαζόταν "Βρύση της Φανής".


Ονομαζόταν έτσι, γιατί με το πέρασμα τον χρόνου είχε καλυφθεί από χώματα και την ανακάλυψε αργότερα κάποια Φανή Σακελλαρίδου η οποία και την καθάρισε, την επισκεύασε και την έδωσε πάλι για χρήση.

Λειτούργησε για πολλά χρόνια, αλλά με τις συνεχείς προσχώσεις του ποταμού σιγά σιγά αχρηστεύθηκε κι έπαψαν να την χρησιμοποιούν, γι αυτό και ελάχιστοι Τρικαλινοί τη θυμούνται.

Η Φανή Σακελλαρίδου είχε το σπίτι της κοντά στη βρύση στο σημείο μεταξύ των οδών Ηπιόνης και Αμαλίας.


Στο σχεδιάγραμμα  φαίνεται η ακριβής θέση της βρύσης που είναι ακριβές αντίγραφο τον σχεδίου πόλης τον 1937. Πλησίον της βρύσης στην οδό Αμαλίας και μεταξύ των οδών Νικοτσάρα και Κανούτα υψωνόταν και Τεκές (ησυχαστήριο δερβισών).




Επιμέλεια: Νίκος Μουτσίκας

Πηγές:
Χάρτες: Ν. Κατσόγιαννου "Τα Τρίκαλα άλλοτε και τώρα" (Έκδοση 1988)
Εφ. "Αναγέννησις"
Εφ. "Θάρρος"
Φωτογραφίες: "Αρχεία fatsimare"


 

 

 

Επιστροφή